Wynagrodzenia – jak zresztą wszystko, co dotyczy finansów – bardzo często stanowią drażliwy temat. Bez wątpienia pracownik każdorazowo chciałby otrzymywać jak najwięcej, a pracodawca chciałby, żeby ten koszt był w miarę możliwości jak najmniejszy. Od 1 lipca 2022 roku w polskim prawie wprowadzone zostały zmiany, dotyczące wynagrodzeń lekarzy i personelu medycznego. Jakie są skutki wprowadzenia tych zmian? Jaki obecnie pracodawcy mają wybór form zatrudnienia personelu? Jak należy obecnie rozliczać czas pracy lekarzy i innych pracowników? O tym wszystkim mogliśmy się dowiedzieć podczas minionego webinaru, podczas którego na te pytania odpowiedzi starała się udzielić radca prawny Dominika Żmuda-Trzebiatowska z Kancelarii CW.

Zmiany w prawie pracy od 1.07.2022 roku

Aby mówić o zmianach w temacie wynagrodzeń, warto w pierwszej kolejności wspomnieć o tym, jak było do tej pory. Zacznijmy zatem od usystematyzowania, jakie mamy formy zatrudnienia lekarzy i personelu medycznego. Są nimi:

• Umowa o pracę,
• Umowy cywilnoprawne (umowa zlecenia, umowa o świadczeniu usług),
• Umowa o praktyki zawodowe (umowy dla osób uczących się i osób robiących specjalizację),
• Wolontariat (umowa o pracę bez wynagrodzenia).

Zmiany wprowadzone po 1 lipca 2022 dotyczą przede wszystkim pracowników wykonujących zawód medyczny oraz pracowników działalności podstawowej innych niż pracownicy wykonujący zawód medyczny, czyli przykładowo pracownika rejestracji lub recepcji. To jednak nie wszystkie zmiany: zgodnie z art. 5 ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, w porozumieniu albo zarządzeniu określa się również zasady podwyższania wynagrodzenia osoby zatrudnionej w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym, niewykonującej zawodu medycznego, tak aby jej wynagrodzenie:

• odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu,
• uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy,
• uwzględniało wysokość wynagrodzenia, odpowiadającą adekwatnemu, średniemu wzrostowi wynagrodzenia w danym podmiocie w ustalonym okresie.

Oznacza to, że być może zmiany w wynagrodzeniu trzeba będzie dokonać wobec wszystkich pracowników danej placówki medycznej.

Na czym polegają wprowadzone zmiany?

Zmiany polegają przede wszystkim na zwiększeniu wynagrodzenia pracowników pracujących w placówkach medycznych. Nowelizacja dookreśla również inne kwestie, związane z zatrudnieniem – na przykład obecnie jeszcze PRZED rozpoczęciem pracy nowego pracownika należy podpisać umowę o jego stosunku pracy w placówce medycznej (wcześniej można tego było dokonać w ten sam dzień lub później). W zmianach znajdziemy także szereg informacji, dotyczących danych osobowych. Mając na uwadze fakt, że pracodawca jest administratorem danych, art. 5 RODO stanowi, że

• administrator powinien przetwarzać dane zgodnie z prawem, rzetelnie i w sposób przejrzysty dla osoby, której one dotyczą,
• powinien też zbierać je w konkretnych, wyraźnych i prawnie uzasadnionych celach i nie wykorzystywać ich w sposób niezgodny z tymi celami,
• w dokumentach rekrutacyjnych musi znaleźć się klauzula o przetwarzaniu danych.

Pracodawca ma prawo żądać podania następujących danych osobowych:

– od osoby ubiegającej się o pracę: imię i nazwisko, datę urodzenia, wykształcenie i kwalifikacje zawodowe, przebieg dotychczasowego zatrudnienia oraz dane kontaktowe wskazana przez taką osobę,

– od nowego pracownika: innych danych osobowych pracownika, a także imion i nazwisk oraz daty urodzenia dzieci pracownika, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika z uprawnień przewidzianych w prawie pracy, numeru PESEL pracownika.

Pojawiły się także zmiany w kontekście prawa do wypoczynku. Obecnie prawo pracy gwarantuje pracownikom prawo do nieprzerwanego, 11-godzinnego odpoczynku w każdej dobie. Co więcej, po zakończonym dyżurze lekarz powinien uzyskać prawo do odpoczynku zaraz po nim. W szczególnych przypadkach pracownik ma prawo do 24-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku w dwutygodniowym okresie rozliczeniowym.

Wybór najkorzystniejszej formy zatrudnienia personelu

W zależności od miejsca i czasu zatrudnienia, różne formy zatrudnienia mogą okazywać się korzystniejsze od innych – zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. W Polsce nie ma ograniczonej ilości umów stosunku pracy, co oznacza, że dany pracownik może być zatrudniony w dowolnej ilości placówek medycznych. Lekarze zresztą nie chcą być zatrudnieni w jednym miejscu, wolą świadczyć usługi w kilku placówkach, należy jednak pamiętać o tym, że ich czas pracy nie może przekraczać tygodniowo 48 godzin.

Co istotne jednak, dany pracownik podpisać DOBROWOLNIE tzw. klauzulę opt out. Stanowi ona wyłączenie limitu 48 godzin pracy. I tak, dyrektorzy i zastępcy dyrektorów zakładów medycznych, główni księgowi oraz lekarze mogą dobrowolnie podpisać wspominaną klauzulę. Lekarz może także wycofać zgodę na klauzulę z zachowaniem okresu miesięcznego wypowiedzenia. Warto jednak wiedzieć, że w zamian za przepracowane dodatkowe godziny lekarzowi nie przysługuje dodatkowy dzień wolny.

Ograniczenia czasu pracy do 48 godzin nie dotyczą jednak pracowników w szpitalu lub przychodni, zatrudnionych na podstawie kontraktu, nie są one bowiem kontrolowane przepisami Kodeksu pracy.) O liczbie godzin pracy decyduje wówczas sam lekarz.

Rozliczanie czasu pracy lekarzy i dyżurów medycznych

Kolejnym aspektem, na jaki należy zwrócić uwagę, jest rozliczanie czasu pracy lekarza. Godziny jego pracy zależą nie tylko od miejsca i sposobu zatrudnienia (np. wspomnianego kontraktu, dającego pewną swobodę), ale także od posiadanej specjalizacji. To, ile godzin pracuje lekarz, zależy także od liczby placówek, w których jest on zatrudniony.

Zgodnie z prawem, formą zatrudnienia lekarza w podmiocie medycznym może być etat lub jego część, a także kontrakt. Czas pracy lekarza na etacie, łącznie z dyżurami medycznymi, nie może przekraczać 48 godzin tygodniowo. Czas pracy pracowników, którzy są zatrudnieni w danym podmiocie leczniczym, nie może przekraczać 7 godzin 35 minut na dobę. Czas pracy lekarza może być wyjątkowo wydłużony dobowo do maksymalnie 12 godzin, należy jednak wprowadzić odrębne przepisy wewnętrzne w tym zakresie

Zasady dokonywania podwyżek wynagrodzeń personelu medycznego

Najniższe wynagrodzenie zasadnicze w Polsce ustalane jest jako iloczyn współczynnika pracy, określonego w załączniku do ustawy oraz kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie, ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski. Zgodnie z komunikatem prezesa GUS z 9 lutego 2022 roku, przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2021 r. wyniosło 5662,53 zł brutto.

Minimalne wynagrodzenie od 1 lipca 2022 roku wg informacji Ministerstwa zdrowia kształtuje się zatem następująco:

• Lekarz lub lekarz dentysta bez specjalizacji – podwyżka w wysokości 1261 zł, z poziomu 5477,51 zł do 6738,41 złotych.
• Pielęgniarki lub położne ze średnim wykształceniem bez tytułu specjalisty – podwyżka wyniesie 1550 zł, z poziomu 3772,25 zł do 5322,78 złotych.
• Fizjoterapeuci, diagności, psycholodzy – podwyżka o 1827 zł, z poziomu 5477,51 zł do 7304,66 złotych.