Od 8 stycznia 2021 roku skierowania wystawiane są w postaci elektronicznej jako tzw. e-skierowania. Dzięki zastosowaniu tego rozwiązania, możliwe jest ułatwienie funkcjonowanie nie tylko placówce medycznej, której lekarz może wystawić skierowanie w dowolnym miejscu i czasie, logując się do systemu. To także korzyść dla pacjenta, oznaczająca przede wszystkim wygodę. Po pierwsze, wszystkie skierowania może on znaleźć na swoim Internetowym Koncie Pacjenta. Po drugie natomiast, nie ma obowiązku dostarczenia do placówki medycznej oryginału skierowania w terminie 2 tygodni od momentu jego wystawienia, ponieważ cała procedura odbywa się samoczynnie drogą elektroniczną. Mimo że minęło już kilka miesięcy, nadal dla wielu osób elektroniczne skierowania stanowią zupełnie nowe i nieznane zagadnienie. Sprawdźmy zatem, co warto wiedzieć na temat e-skierowań, obowiązujących procedur i kwestii wywołujących kontrowersje w tym temacie.

Kiedy i na co wystawiane są e-skierowania?

Zgodnie z prawem, e-skierowanie stanowi podstawową formę skierowań pacjentów na badania. Jest ono obowiązkowo wystawiane na takie świadczenia, jak leczenie szpitalne, ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne (z wyłączeniem porad w zakresie logopedycznym), rezonans magnetyczny, badanie echokardiograficzne płodu, badanie endoskopowe przewodu pokarmowego czy też badania medycyny nuklearnej lub tomografii komputerowej.
Nadal nie ma potrzeby skierowania w przypadku, gdy pacjent udaje się do onkologa, stomatologa, wenerologa, ginekologa, położnika lub psychiatry. W takiej sytuacji należy po prostu umówić się na wizytę w gabinecie lekarza specjalisty.

W jakiej formie pacjent otrzymuje e-skierowanie?

Elektroniczne skierowanie pacjent otrzymuje w jednej z trzech możliwych form. Jeśli posiada Internetowe Konto Pacjenta, dostanie skierowanie na podany tam adres e-mail lub na swój numer telefonu, w postaci wiadomości SMS. W obu tych przypadkach, gdyby przypadkiem skasował wiadomość, może znaleźć czterocyfrowy kod PIN skierowania na swoim IKP. Dzięki temu, że skierowanie ma formę elektroniczną, nie ma możliwości zawieruszenia go, jak w przypadku papierowych skierowań.

Jeśli pacjent nie ma Internetowego Konta Pacjenta, może otrzymać od lekarza podpisany przez niego wydruk informacyjny – trzecią formę e-skierowania. W tym przypadku jednak, jeżeli zgubi gdzieś otrzymany egzemplarz e-skierowania, musi ponownie udać się do lekarza i otrzymać nowe skierowanie.

Kiedy możemy otrzymać papierowe skierowanie?

Warto mieć świadomość, że istnieją wyjątki, w przypadku których otrzymamy skierowanie w postaci pisemnej. Sytuacja taka ma miejsce w przypadku skierowań na leczenie w sanatorium lub uzdrowisku, skierowań na rehabilitację, programy lekowe oraz w przypadku wystawienia skierowania do szpitala psychiatrycznego. Papierowe skierowanie możemy otrzymać także w sytuacji, gdy osoba uprawniona (np. lekarz, położna czy pielęgniarka) nie ma dostępu do systemu e-zdrowie z powodu jego awarii lub wizyty domowej, lub też jest obcokrajowcem tymczasowo udzielającym świadczeń zdrowotnych na terenie Polski. E-skierowań nie wystawia się także w przypadku tzw. zleceń wewnętrznych – mają one miejsce w sytuacji, gdy szpital, w którym przebywamy, kieruje nas na specjalistyczne badania, mające miejsce na terenie placówki.

Błędy przy wystawianiu e-skierowań. Jak sobie z nimi radzić?

Choć e-skierowanie zasadniczo ogranicza liczbę błędów oraz eliminuje problemy z odczytywaniem zapisanych przez lekarza informacji, zawsze może dojść do pomyłki podczas jego tworzenia. W takim przypadku jednak osoba, która wystawiła skierowanie, może je w łatwy sposób anulować w systemie i wystawić nowe. Może to jednak nastąpić jedynie w momencie, gdy ma ono status „Wystawione”. Jeżeli pacjent zdążył skontaktować się z wybraną przez siebie placówką medyczną i e-skierowanie ma status „U realizatora”, nadal możliwe jest jego anulowanie. Osoba wystawiająca powinna wówczas skontaktować się bezpośrednio z pacjentem i poprosić go o wycofanie skierowania w danej placówce, a następnie wystawić mu raz jeszcze, tym razem poprawnie, e-skierowanie.

Jak wygląda realizacja e-skierowań NFZ w prywatnej placówce?

Zasadniczo skierowania na badania wymagane są jedynie w przypadku świadczeń, które są finansowane ze środków publicznych – innymi słowy w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Oznacza to, że w przypadku wizyty w prywatnej placówce e-skierowanie nie jest wymagane – poza dwoma wyjątkami. Jest ono konieczne wyłącznie w sytuacji, gdy pacjent wybiera się na badania, które są związane z większym ryzykiem dla niego. Mowa o badaniach medycyny nuklearnej oraz tomografii komputerowej – w tych przypadkach, bez względu na to, czy udajemy się prywatnie czy do placówki współpracującej z NFZ, potrzebne jest wystawione przez lekarza e-skierowanie na przeprowadzenie tych badań.

E-skierowanie, a szczepienie przeciwko COVID-19

Aby otrzymać szczepienie przeciwko koronawirusowi, konieczne jest wystawienie dla nas w systemie e-skierowania na szczepienie. Seniorzy otrzymują je automatycznie, wystawiane przez System e-zdrowie (P1), zgodnie z ustaloną kolejnością szczepień, tj. adekwatnie do grup wiekowych czy zawodowych. Wystawione w ten sposób e-skierowanie na szczepienie COVID-19 jest ważne aż 60 dni od daty jego wystawienia. Automatycznie ma ono status „Wystawione” i po wizycie w gabinecie i otrzymaniu pierwszej dawki szczepienia, otrzymuje ono status „U realizatora”. Dopiero po podaniu pacjentowi drugiej dawki zmienia się status e-skierowania na „Zrealizowano”.

Podsumowując – e-skierowania są wygodniejsze nie tylko dla pracowników służby zdrowia, ale także dla pacjentów, którzy w większości przypadków nie muszą pamiętać o papierowym egzemplarzu, a telefon i tak mają przy sobie. Korzystanie z nich jest proste, łatwiej także skorygować ewentualne błędy. Dodatkową ich zaletą jest fakt, że w znacznym stopniu ograniczają zużycie papieru, można je także wystawiać oraz przekazywać docelowej placówce medycznej zdalnie, bez fizycznego kontaktu pacjenta z podmiotem leczniczym.