Jednym z tematów, który od dłuższego czasu znajduje się w kręgu zainteresowań pracowników branży medycznej, jest bez wątpienia nadchodząca ustawa o jakości w ochronie zdrowia i bezpieczeństwie pacjenta. Temat ważny i niezwykle istotny, a równocześnie nieustannie ulegający modyfikacjom w postaci powstawania kolejnych wersji projektu tego aktu prawnego. Przyjrzyjmy się bliżej, jak wygląda kwestia jakości w aktualnym na ten moment tekście ustawy.

Cele projektu – co się zmieni i w jakim zakresie?

Celem ustawy, nad której projektem prace obecnie trwają, ma być przede wszystkim szeroko rozumiane dobro pacjentów. Ustawa ma na celu poprawę skuteczności diagnostyki i leczenia poprzez systematyczną ocenę wskaźników jakości, a w następstwie – stałe udoskonalanie praktyki klinicznej. Będzie to możliwe przez prowadzenie rejestrów medycznych i monitorowanie zdarzeń niepożądanych – zakładamy, że praktyka ta przełoży się na poprawę bezpieczeństwa i satysfakcji pacjentów.

Ustawa stwarza także warunki do systematycznej oceny jakości świadczeń opieki zdrowotnej, które finansowane są ze środków publicznych. Co więcej – informacje te mają być udostępniane publicznie. Możliwe będzie dzięki temu uzyskanie porównywalności podmiotów, które udzielają świadczeń zdrowotnych, pod względem skuteczności oraz jakości oferowanej przez nie opieki medycznej. Ponadto celem ustawy jest efektywniejsze wykorzystanie środków publicznych w obszarze zdrowia, a także stworzenie warunków do finansowego motywowania podmiotów leczniczych do podnoszenia poziomu jakości oferowanych przez nie usług.

Wewnętrzny system zapewnienia jakości i bezpieczeństwa

Przede wszystkim, ustawa ma wprowadzać obowiązkowy dla podmiotów wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalnego, niezależnie od sposobu finansowania świadczeń, wewnętrzny system zapewniania jakości i bezpieczeństwa. Oznacza to, że kierownik podmiotu leczniczego, jakim jest szpital, odpowiedzialny będzie zaprowadzenie wewnętrznego systemu jakości. Powinien on uwzględniać wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za prowadzenie tego systemu, opracowanie standardowych procedur operacyjnych (SOP), a także pozwalać na wdrażanie rozwiązań służących identyfikacji i zarządzaniu ryzykiem zdrowotnym.

Co więcej, wewnętrzny system jakości ma za zadanie identyfikowanie priorytetowych obszarów do poprawy jakości i bezpieczeństwa udzielanych w danej placówce świadczeń zdrowotnych, monitorowanie niezgodności z SOP, w tym również zgłaszanie i prowadzenie analiz występowania tych niezgodności. Ponadto każdego roku, do 31 marca, powinien zostać opracowany i opublikowany przez placówkę medyczną raport jakości.

System rekompensacji szkód za zdarzenia medyczne

Zgodnie z projektem ustawy, powstać ma system świadczeń kompensacyjnych, czyli pozasądowy system rekompensowania szkód, jakich doznają pacjenci placówek medycznych. W przypadku wystąpienia zdarzenia medycznego o charakterze niepożądanym, w wyniku którego pacjent został zakażony biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uległ uszkodzeniu ciała lub rozstrojowi zdrowia, a także w sytuacji, gdy zdarzenie to zakończyło się śmiercią pacjenta, osoba ta (lub jej najbliżsi) będą uprawnieni do uzyskania świadczenia kompensacyjnego. Wypłacane będzie ono ze środków Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.

Wysokość takiego świadczenia kompensacyjnego uzależniona jest od tego, z którą z powyższych sytuacji będziemy mieć do czynienia. I tak, w przypadku pojedynczego zdarzenia medycznego w postaci zakażenia pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, rozstroju zdrowia lub uszkodzenia jego ciała, świadczenie wynosić będzie od 2 000 do 200 000 złotych, natomiast w przypadku śmierci pacjenta jego najbliżsi będą mogli ubiegać się o świadczenie kompensacyjne w wysokości od 20 000 zł do 100 000 złotych.

Wpływ ustawy na obowiązki szpitali

Tym samym to właśnie szpitale – czyli, jak wynika z ustawy, podmioty wykonujące działalność leczniczą w postaci świadczenia szpitalnego – zgodnie z projektem aktu prawnego otrzymają dodatkowe obowiązki. Przede wszystkim konieczne będzie prowadzenie wspomnianego już wewnętrznego systemu jakości oraz w konsekwencji przekazywanie do NFZ informacji o zdarzeniach niepożądanych, a także zapewnienie personelowi szkolenia niezbędnego w zakresie uzyskiwania i podnoszenia kompetencji dotyczących jakości i bezpieczeństwa świadczeń zdrowotnych, jakie udzielane są pacjentom. Szpitale będą mieć także w obowiązku publikowanie na swojej stronie internetowej wyników analiz prowadzonych na podstawie corocznych raportów jakości oraz wypełnianych przez pacjentów kwestionariuszy (opracowanych według wzoru Prezesa NFZ).

Dodatkowym obowiązkiem jest także obligatoryjna autoryzacja szpitali w zakresie udzielania przez nie świadczeń opieki zdrowotnej, które finansowane są ze środków publicznych. Szpital będzie musiał ubiegać się o autoryzację po spełnieniu wymagań wskazanych w tzw. rozporządzeniach koszykowych, ponadto – by zyskać autoryzację – musi prowadzić wewnętrzny zapewnienia system jakości i bezpieczeństwa. Autoryzacja taka udzielana jest na okres 5 lat (lub warunkowo na rok), a jej otrzymanie stanowi warunek finansowania ze środków publicznych oraz kwalifikacji do tzw. sieci szpitali.