Wiele przedsiębiorstw – w tym takich, które działają w branży medycznej – zainteresowanych jest pozyskiwaniem dotacji w związku z prowadzoną przez siebie działalnością. Jednym z głównych źródeł finansowania w takim przypadku stają się fundusze unijne. Biorąc jednak pod uwagę zmiany, jakie następują w zakresie nowych programów Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej, pojawia się zasadnicze pytanie – jak wyglądają możliwości pozyskiwania środków z funduszy unijnych dla branży medycznej w perspektywie finansowej UE 2021-2027. Odpowiedź na to pytanie starała się podczas minionej Akademii Managera Ochrony Zdrowia AMOZ udzielić Agnieszka Sobaszek-Gołaszewska, Główny Specjalista Centralnego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich.

Jakie programy finansowe dostępne będą w latach 2021-2027?

Przyglądając się nowemu podziałowi programów Unii Europejskiej dostrzec można wyraźnie, że nadal zmierzamy w kierunku ogólnopolskich programów operacyjnych, które będą dostępne, jeśli chodzi o poziom krajowy, oraz funduszy regionalnych, oddzielnych dla każdego województwa. W latach 2021-2027 wyróżniamy zatem Fundusze Europejskie dla 16 województw, a także Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW). Oprócz nich, mamy do czynienia z programami ogólnopolskimi, takimi jak Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS), Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS), a także Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC).

Największe finansowanie, bo aż 25 miliardów euro przypada w udziale programowi FEnIKS. Zajmie się on projektami dużymi, jeśli chodzi o wartość dofinansowania i wielkość przedsięwzięcia. W przypadku podmiotów ochrony zdrowia mielibyśmy w przypadku tego programu do czynienia z projektami dot. infrastruktury szpitali czy innych instytucji ochrony zdrowia o zasięgu ogólnopolskim. Kolejny program – Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) to następca Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. W jego przypadku przedsiębiorcy we współpracy z instytutami badawczymi realizują przedsięwzięcia innowacyjne. Tematyka tych projektów opiera się o tzw. inteligentne specjalizacje. FERS z kolei pozwala uzyskać dofinansowanie na szkolenia, podnoszenie kompetencji pracowników czy też profilaktykę zdrowotną. Program FERC, jako następca Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, pozwala dalej na podłączanie podmiotu ochrony zdrowia do Internetu szerokopasmowego, finansuje świadczenie e-usług dla obywateli oraz – co jest nowością – zapewnia finansowanie zabezpieczeń dot. cyberbezpieczeństwa, zwłaszcza w kontekście odpowiedniego zabezpieczenia danych pacjentów.

Jak funkcjonują Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG)?

Program ten dzieli się na trzy główne priorytety – Wsparcie dla przedsiębiorców, Środowisko przyjazne innowacjom oraz Pomoc techniczną. To właśnie w obrębie któregoś z tych trzech działań powinny znajdować nasze potrzeby, gdy ubiegamy się o dofinansowanie. Jeśli chodzi o Wsparcie dla przedsiębiorców, to mamy możliwość skorzystania z różnych podsekcji, zwanych modułami. Obowiązkowe są dwa moduły – Badania i rozwój (B+R) oraz Infrastruktura B+R. Możemy natomiast zdecydować się także na któryś z kolejnych modułów, jakimi są Wdrożenie innowacji, Kompetencje (dotyczące innowacji), „Zazielenienie przedsiębiorstw” (zrównoważony rozwój, ochrona środowiska), Cyfryzacja, a także Internacjonalizacja i współpraca międzynarodowa (targi, misje gospodarcze, zagraniczne promowanie swoich usług).

Jeśli chodzi o priorytet drugi – Środowisko przyjazne innowacjom – tutaj przechodzimy w tor działalności gospodarczej, który bardziej uwydatni współpracę biznesu z sektorem nauki oraz zakładanie firm, powstałych przy uczelni. Do podstawowych możliwości finansowania zaliczamy w tym przypadku:

• Zwiększenie zdolności sektora nauki do współpracy
• Wsparcie inicjatyw wyselekcjonowanych na poziomie Unii Europejskiej
• Alternatywne metody finansowania i realizacji prac B+R
• Internacjonalizacja i transferu technologii
• Start‐up i scale‐up
• Instrumenty finansowe dla MŚP
• Projekty pilotażowe i monitoringowe
• Klastry i Ośrodki Innowacji

W przypadku trzeciego priorytetu, dotyczącego Pomocy technicznej, już został wdrożone narzędzia takie, jak Step i Innovation Coach. W przypadku narzędzia Step mamy możliwość zweryfikowania swoich pomysłów i – dzięki współpracy z ekspertami – dopasowania ich do konkretnych programów czy działań w FENG lub istniejącym jeszcze programie Inteligentny Rozwój. Innovation Coach z kolei zapewnia doradztwo w zakresie przygotowania w firmie podłoża do tego, by w ogóle zaczęło się jakiekolwiek myślenie o innowacjach. Powstanie także w nowej perspektywie narzędzie InnoPoint, które będzie zajmować się bezpośrednim, bezpłatnym doradztwem w zakresie możliwości tego programu.

Kto może być odbiorcą programu FENG?

Do beneficjentów Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki bezwarunkowo mogą być nimi mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. Istnieje także możliwość pozyskania finansowania przez duże przedsiębiorstwa, jednak w ograniczonym zakresie. Ponadto beneficjentami programu mogą być konsorcja dużych przedsiębiorstw z sektorem MŚP i organizacjami badawczymi, a także konsorcja MŚP i organizacji badawczych. Dodatkowo do grona beneficjentów zaliczamy instytucje otoczenia biznesu, czyli ośrodki przedsiębiorczości, ośrodki innowacji czy tez instytucje finansowe.

Horyzont Europa – nowy program ramowy badań i innowacji UE

Podobnie, jak w przypadku wyżej wymienionych funduszy w okresie 2021-2027 nastąpiły istotne zmiany, tak samo program Horyzont 2020 został zastąpiony nowym programem ramowym badań i innowacji UE – Horyzont Europa (2021-2027). Jego budżet wynosi ok. 95,5 mld euro i podzielony został na trzy filary implementacji. Filar pierwszy to Doskonała baza naukowa, drugi – Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa oraz trzeci – Innowacyjna Europa. W przypadku podmiotów ochrony zdrowia najważniejszy jest filar drugi, podzielony na klastry, wśród których jeden z nich to właśnie Zdrowie. To właśnie w jego ramach funkcjonuje program EU4Health.

Jego celem jest zapobieganie skutkom pandemii, a zarazem wypracowanie takich narzędzi, które pozwolą w przyszłości unikać podobnych katastrof. Program ten zajmuje się następującymi zagadnieniami:

• Zdrowie w zmieniającym się społeczeństwie
• Życie i praca w środowisku prozdrowotnym
• Zwalczanie chorób i zmniejszanie obciążenia chorobami
• Zapewnienie dostępu do zrównoważonej i wysokiej jakości opieki zdrowotnej
• Wykorzystanie pełnego potencjału nowych narzędzi, technologii i rozwiązań cyfrowych dla zdrowego społeczeństwa
• Zrównoważony i globalnie konkurencyjny przemysł medyczny

Gdzie szukać informacji i pomocy w zakresie programów unijnych i oferowanego przez nie finansowania?

W przypadku chęci skorzystania z programu EU4Health w ramach Horyzont Europa, warto zwrócić się o pomoc do Krajowego Punktu Kontaktowego, korzystając ze strony internetowej www.kpk.gov.pl – to właśnie za jego pośrednictwem możemy skonsultować wnioski, zapisać się na konsultacje indywidualne, skorzystać z porad finansowo-prawnych, a także wciąż udział w szkoleniach dla początkujących i zaawansowanych lub w spotkaniach brokerskich. Regularnie odbywają się także dni informacyjne. Ponadto we wszystkich miastach wojewódzkich zorganizowana została Sieć Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich i to właśnie tam – lub za pośrednictwem strony internetowej www.funduszeeuropejskie.gov.pl – można zaczerpnąć więcej informacji na temat dotacji z Unii Europejskiej.