Pokolenie Z – osoby urodzone między 1995 a 2012 rokiem – to już nie tylko młodzi pracownicy w placówkach medycznych, ale coraz częściej pacjenci podejmujący samodzielne decyzje o swoim zdrowiu. W Polsce to blisko 7 milionów osób z 37-milionowej populacji, czyli grupa stanowiąca niemal 20% społeczeństwa. To pokolenie, które wkrótce będzie w pełni pełnoletnie i będzie decydować nie tylko o własnym leczeniu, ale również o wyborze placówek dla swoich dzieci i starzejących się rodziców.

Zrozumienie specyfiki komunikacji z pokoleniem Z staje się kluczowe dla placówek medycznych, które chcą budować długoterminowe relacje z pacjentami i zapewnić sobie stabilną przyszłość.

Specyfika komunikacji medycznej

Fundamenty komunikacji w medycynie

Komunikacja medyczna różni się zasadniczo od komunikacji komercyjnej czy sprzedażowej. Jak podkreśla Zbigniew Kowalski, specjalista komunikacji medycznej i przewodniczący sekcji motywacji pacjentów Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej, istotą komunikacji medycznej jest przełamywanie bariery intymności.

Bariera intymności zostaje przełamana wtedy, gdy pacjent jest gotów opowiedzieć o swoim problemie, słabościach szczerze i otwarcie, nie bojąc się negatywnej oceny. To czy tak się dzieje, zależy od tego, w jaki sposób pacjent czuje się traktowany.

Ewolucja podejścia do pacjenta

W komunikacji medycznej obserwujemy ewolucję od:

• Compliance (spolegliwość pacjenta wobec zaleceń) – model paternalistyczny
• Adherencja – dostosowywanie zaleceń do stylu życia pacjenta
• Concordans – współodpowiedzialność profesjonalistów i pacjenta za osiąganie celów terapeutycznych

Pokolenie Z szczególnie ceni ostatnie podejście, które szanuje ich autonomię i włącza ich w proces decyzyjny.

Kim jest pokolenie Z?

Wartości i podejście do życia

Pokolenie Z charakteryzuje się szczególnym podejściem do wartości życiowych:

1. Praca jako narzędzie, nie cel sam w sobie – dla zetek praca służy realizacji celów życiowych: zdrowia, pasji, rodziny, poczucia wolności
2. Zdrowie ponad sukcesem – przedstawiciele tego pokolenia są gotowi rezygnować z awansów czy sukcesów, jeśli odbija się to na ich zdrowiu
3. Autentyczność i szczerość – zetki przełamują tabu, mówią wprost o problemach, nie akceptują „sztuki dla sztuki”
4. Uważność i celebrowanie momentów – w intensywnym świecie pełnym bodźców, skupiają się na tym, co ma wartość

Relacja z technologią

Pokolenie Z urodziło się w czasach internetu i smartfonów. Pierwszy smartfon (IBM, 1994) pojawił się mniej więcej w czasie narodzin najstarszych przedstawicieli tego pokolenia. Charakteryzuje ich:

• Naturalne korzystanie z technologii cyfrowych
• Oczekiwanie prostych, przemyślanych procesów
• Ponad 80% korzysta z aplikacji wspierających zdrowie
• Naturalna skłonność do cyfrowego zarządzania zdrowiem

Wyniki badań: pokolenie Z jako pacjenci

Analiza zachowań komunikacyjnych

Na podstawie badań metodą tajemniczego pacjenta przeprowadzonych przez Zbigniewa Kowalskiego w latach 2023-2025, obejmujących osoby w wieku 20-30 lat w różnych dziedzinach medycznych, wyłaniają się jasne wzorce:

Sposoby umawiania wizyt:

• 63% badanych korzystało z telefonu do umówienia wizyty
• 92% stwierdziło, że w normalnych okolicznościach placówka oferująca tylko kontakt telefoniczny zostałaby zdyskwalifikowana
• 31% umawiało się przez gotowe aplikacje (głównie Booksy, znany lekarz)
• 6% korzystało z innych metod (czaty, formularze online)

Problemy z procesami administracyjnymi:

• 75% badanych nie było zadowolonych z procesu wypełniania formularzy i zgód
• 24% uznało warunki za niekomfortowe
• 51% stwierdziło, że było „za dużo” lub „za długo” trwało

Kluczowe obserwacje

1. Nieprzewidywalność cen jest większym problemem niż ich wysokość
2. Komunikaty typu „godzina zapisu oznacza początek oczekiwania” działają jak „płachta na byka”
3. Dodatkowe opłaty za „denerwowanie lekarza własnymi diagnozami” są nie do zaakceptowania
4. Brak możliwości alternatywnego kontaktu jest dyskwalifikujący

Najczęstsze błędy w komunikacji z pokoleniem Z

1. Niedopasowanie technologiczne

Pozostawanie tylko przy telefonie jako jedynym kanale komunikacji. Placówki muszą być wielokanałowe – oferować telefon, czat, formularze online, aplikacje.

2. Przyzwyczajenia z poprzednich pokoleń

• Komunikaty usprawiedliwiające opóźnienia bez przeprosin
• Traktowanie pacjenta jak kogoś, kto „zakłóca” pracę
• Oczekiwanie bezwzględnego posłuszeństwa

3. Nieposzanowanie autonomii

• Zniechęcanie do zadawania pytań
• Negatywne traktowanie przygotowanych pacjentów
• Brak włączania w proces decyzyjny

4. Sztywne procesy administracyjne

• Skomplikowane, nieuzasadnione procedury
• Brak możliwości załatwienia spraw online
• Nieprzevidywalność kosztów

Jak skutecznie komunikować się z pokoleniem Z

1. Zasady motywacji i angażowania

Skuteczna motywacja pacjentów z pokolenia Z opiera się na trzech filarach:

Świadomość i atrakcyjność celu

• Jasne wyjaśnienie, co chcemy osiągnąć
• Uzasadnienie, dlaczego to ważne
• Przedstawienie korzyści i możliwych skutków

Mistrzostwo

• Edukowanie pacjentów
• Wspieranie w zrozumieniu procesów
• Dawanie narzędzi do samodzielnego działania

Poszanowanie autonomii

• Słuchanie opinii pacjenta
• Włączanie w proces decyzyjny
• Szanowanie ich przygotowania i wiedzy

2. Standardy obsługi

Kontakt z recepcją/rejestracją

Badania pokazują, że 66% młodych pacjentów ocenia kontakt z recepcją jako znakomity, 17% jako dobry. Kluczowe elementy:

• Uważność i obecność – każdy pacjent powinien czuć się zauważony
• Przejęcie odpowiedzialności – brak przerzucania problemów na innych
• Jasne komunikowanie procesów i wymagań

Prawda i transparentność

Pokolenie Z nie akceptuje:

• Ukrywania informacji „dla dobra pacjenta”
• Nieprzewidywalnych kosztów
• Nieuzasadnionych procedur

3. Wykorzystanie technologii

Rozwiązania wielokanałowe

Aplikacje typu Medidesk oferują:

• Czaty online do szybkiego kontaktu
• Formularze kontaktowe do złożonych zapytań
• Integrację z telefonią dla kompletnej obsługi
• Zarządzanie wszystkimi kanałami w jednym miejscu

Korzyści dla placówek

• Żaden pacjent nie zostaje pominięty
• Uporządkowanie komunikacji
• Możliwość śledzenia historii kontaktów
• Zmniejszenie obciążenia recepcji

Specjalne sytuacje: pacjent z rodzicem

Wyzwanie wielopokoleniowe

Często młodzi pacjenci przychodzą z rodzicami, co wymaga dostosowania komunikacji do obu pokoleń. To naturalne zjawisko, które może wynikać z:

• Potrzeby wsparcia w nowym systemie
• Korzystania z doświadczenia rodziców
• Poszukiwania wygody w załatwianiu spraw

Zasady postępowania

1. Nie oceniać negatywnie faktu przyścia z rodzicem
2. Pacjentem jest osoba dorosła – to z nią należy rozmawiać
3. Zapytać o zgodę na obecność rodzica przy rozmowie
4. Szanować autonomię młodego pacjenta
5. Nigdy nie pomijać pacjenta w rozmowie z rodzicem

Praktyczne rozwiązania technologiczne

Aplikacja Medidesk dla pokolenia Z

System Medidesk odpowiada na potrzeby młodych pacjentów poprzez:

1. Wielokanałowość – czat, formularze, telefon w jednym miejscu
2. Prostotę procesów – intuicyjny interfejs, szybka obsługa
3. Transparentność – jasny podział obowiązków, historia kontaktów
4. Dostępność – możliwość kontaktu różnymi metodami

Korzyści dla placówek

• Zwiększenie satysfakcji pacjentów z pokolenia Z
• Zmniejszenie obciążenia recepcji
• Poprawa organizacji pracy
• Budowanie długoterminowych relacji z pacjentami

Trendy i prognozy

Zmiany w preferencjach komunikacyjnych

Dane pokazują ewolucję sposobów kontaktu z placówkami medycznymi:

• Systematyczny spadek akceptacji dla „tylko telefonu”
• Wzrost znaczenia aplikacji i platform online
• Rosnące oczekiwania dotyczące szybkości odpowiedzi

Wpływ na przyszłość ochrony zdrowia

Pokolenie Z będzie:

• Decydować o wyborze placówek dla swoich dzieci
• Pomagać starzejącym się rodzicom w wyborze opieki medycznej
• Stanowić coraz większy odsetek wszystkich pacjentów

Placówki, które już dziś dostosują się do potrzeb młodych pacjentów, zyskają przewagę konkurencyjną na kolejne dekady.

Podsumowanie

Komunikacja z pokoleniem Z w ochronie zdrowia wymaga nowego podejścia, które łączy szacunek dla autonomii pacjenta z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Kluczowe elementy to:

1. Wielokanałowość komunikacji
2. Transparentność procesów i kosztów
3. Poszanowanie autonomii i włączanie w decyzje
4. Prostota i przemyślane procesy
5. Wykorzystanie technologii jako wsparcia, nie bariery

Placówki medyczne, które zrozumieją i zaimplementują te zasady, nie tylko pozyskają lojalnych młodych pacjentów, ale również zbudują podstawy dla długoterminowego sukcesu w zmieniającym się krajobrazie ochrony zdrowia.

Wdrożenie rozwiązań technologicznych typu Medidesk, połączone z odpowiednim przeszkoleniem personelu w zakresie komunikacji międzypokoleniowej, może stać się kluczem do sukcesu w obsłudze najbardziej wymagającej, ale jednocześnie najbardziej perspektywicznej grupy pacjentów.