Najwyższa Izba Kontroli planuje przeprowadzić w roku 2024 roku 94 kontrole, dotyczące aktualnego stanu państwa w różnych obszarach. Mając na uwadze zarówno przeszłość, jak i przyszłość, NIK chce zweryfikować sposób, w jaki zostały wykonane zadania, za które odpowiedzialne są poszczególne podmioty publiczne. Chce także sprawdzić, jak dzięki temu, co zostało zrobione, jesteśmy jako państwo przygotowani do wyzwań jutra. Wśród wielu instrumentów prawno–finansowych, służących do realizacji zadań państwowych,  które zostaną poddane kontroli, NIK zamierza zbadać także finanse Narodowego Funduszu Zdrowia.  Zatzymajmy się zatem na moment i przeanalizujmy, jaki jest plan kontroli NIK dotyczący finansów NFZ, co może wyniknąć z przeprowadzonych inspekcji oraz zastanówmy się, jak wyniki tej kontroli mogą wpłynąć na przyszłe zarządzanie i finansowanie systemu ochrony zdrowia w naszym kraju.

Plan Najwyższej Izby Kontroli dotyczący kontroli finansów Narodowego Funduszu Zdrowia w 2024 roku

Najwyższa Izba Kontroli (NIK) w Polsce planuje przeprowadzić szczegółową kontrolę finansów Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) w 2024 roku. Celem tego planu jest ocena skuteczności i efektywności wydatkowania środków, przeznaczonych na ochronę zdrowia oraz identyfikacja obszarów, które mogą wymagać poprawy w tym zakresie.

NIK ma zamiar skoncentrować się na kompleksowej kontroli finansów NFZ, analizując sposób alokacji i wykorzystania środków publicznych przeznaczonych na ochronę zdrowia. Kontrola ma obejmować różne aspekty, takie jak efektywność działań Narodowego Funduszu Zdrowia, przejrzystość jego finansów oraz zgodność działania z obowiązującymi przepisami. Kontrola NIK będzie dotyczyła takich zagadnień, jak przegląd ambulatoryjnej opieki nad dziećmi oraz systemów opieki paliatywnej, funkcjonowanie szpitali wojewódzkich i warsztatów terapii zajęciowej, a także realizacja programów zdrowia prokreacyjnego.

Szczegółowy zakres kontroli NIK

Kontrola NIK, jak już zostało wspomniane, będzie się skupiała na pięciu aspektach. Mają one na celu dokładne zrozumienie stanu poszczególnych obszarów opieki zdrowotnej. Rozwiązanie to umożliwi identyfikację mocnych stron, ale także obszarów wymagających poprawy – co z kolei może posłużyć do dalszych działań, usprawniających polski system ochrony zdrowia. Przyjrzyjmy się im zatem nieco bliżej.

Przegląd ambulatoryjnej opieki nad dziećmi

NIK skupi się na ocenie jakości i dostępności ambulatoryjnej opieki zdrowotnej dla dzieci, przyglądając się różnorodnym aspektom, takim jak:

• Terminy świadczonych usług – NIK dokładnie przeanalizuje terminy, w jakich świadczone są usługi opieki zdrowotnej dla dzieci. Celem jest zidentyfikowanie ewentualnych opóźnień czy problemów w dostępie do świadczeń.
• Jakość świadczonych usług – badanie obejmie ocenę jakości usług ambulatoryjnej opieki nad dziećmi, skoncentrowaną na zgodności z normami medycznymi, stosowaniu nowoczesnych procedur oraz dostosowaniu do indywidualnych potrzeb pacjentów.
• Dostępność specjalistycznych poradni pediatrycznych – NIK oceni dostępność i funkcjonowanie specjalistycznych poradni pediatrycznych, zwracając uwagę na ich lokalizację, dostępność terminów oraz dostępność specjalistów pediatrów.

Systemy opieki paliatywnej i hospicyjnej, finansowane ze środków publicznych

Kontrola obejmie rónież szeroką analizę efektywności i zakresu świadczeń opieki paliatywnej i hospicyjnej, przy uwzględnieniu wielu aspektów:

• Dostęp do opieki paliatywnej – NIK oceni dostępność świadczeń opieki paliatywnej dla pacjentów, ze szczególnym uwzględnieniem dostępności w różnych regionach kraju oraz możliwości korzystania z tych usług przez różne grupy pacjentów.
• Jakość usług – przegląd skoncentruje się na jakości świadczonych usług opieki paliatywnej, uwzględniając aspekty medyczne, psychospołeczne i duchowe, by zidentyfikować obszary wymagające poprawy.
• Skoordynowanie działań placówek służby zdrowia – NIK zbada, jak skoordynowane są działania różnych placówek służby zdrowia w zakresie opieki paliatywnej i hospicyjnej, w celu zapewnienia spójności i kompleksowego wsparcia dla pacjentów.

Funkcjonowanie szpitali wojewódzkich

Przegląd dotyczący szpitali wojewódzkich będzie obejmować dogłębną analizę wielu kluczowych kwestii, takich jak:

• Finanse – NIK przeanalizuje efektywność wydatkowania środków finansowych, oceniając, czy środki są alokowane zgodnie z priorytetami zdrowotnymi i czy osiągają zamierzone cele.
• Standardy opieki pacjentów – ocena standardów opieki pacjentów obejmie sprawdzenie zgodności z normami medycznymi, dostępność procedur leczniczych oraz jakość opieki na różnych oddziałach szpitali wojewódzkich.
• Rekrutacja personelu medycznego – NIK przeanalizuje procesy rekrutacji personelu medycznego, w tym lekarzy, pielęgniarek i innych specjalistów, z naciskiem na zapewnienie odpowiedniego personelu w różnych dziedzinach medycyny.

Dostępność do usług leczenia niepłodności:

Kontrola dostępności do usług leczenia niepłodności będzie obejmować takie zagadnienia, jak między innymi:

• Ocena dostępności – NIK sprawdzi, czy programy zdrowia prokreacyjnego, w tym leczenie niepłodności, są powszechnie dostępne w różnych regionach kraju.
• Czas oczekiwania – ocenie zostanie poddany fakt, czy pacjenci mają dostęp do leczenia niepłodności bez nieuzasadnionych opóźnień.

Dodatkowo przeanalizowana zostanie skuteczność świadczonych usług, czyli takie wskaźniki, jak:

• Sukces leczenia – przegląd sprawdzi, jakie są wskaźniki sukcesu leczenia niepłodności w ramach programów zdrowia prokreacyjnego.
• Monitorowanie wyników – NIK zbada rónież, czy system monitoruje wyniki leczenia, a także ewentualne powikłania czy niepowodzenia.

Wreszcie, Najwyższa Izba Kontroli zamierza wziąć pod lupę także działania, związane z edukacją pacjentów i dostępem do informacji w tym zakresie:

• Dostępność informacji – NIK zweryfikuje czy pacjenci mają łatwy dostęp do informacji na temat dostępnych programów zdrowia prokreacyjnego oraz leczenia niepłodności.
• Edukacja pacjentów – zostanie poddane ocenie to, jakie są działania edukacyjne, dzięki którym pacjenci mogą być świadomi swoich możliwości i procesów leczenia.

Dyskusja na temat wyników kontroli i rekomendacji

Wyniki przeprowadzonych kontroli stanowić będą następnie fundament dla dalszych działań, mających na celu poprawę efektywności i jakości systemu ochrony zdrowia. Po analizie poszczególnych obszarów kontroli, NIK może zidentyfikować kwestie wymagające natychmiastowych działań korekcyjnych, a także opracować rekomendacje, skierowane do osób decyzyjnych oraz instytucji odpowiedzialnych za zarządzanie ochroną zdrowia.

Identyfikacja obszarów wymagających natychmiastowych działań korekcyjnych:

NIK może wskazać obszary, gdzie stwierdzono istotne nieprawidłowości lub niedociągnięcia, wymagające pilnych interwencji. To może obejmować np. niestosowanie się do norm medycznych, zbyt długie terminy oczekiwania na świadczenia czy niedostateczną dostępność opieki.

Rekomendacje dotyczące optymalizacji wydatków:

Na podstawie analizy finansów NFZ oraz poszczególnych instytucji, NIK może zaproponować konkretne środki optymalizacyjne. Rekomendacje te mogą obejmować racjonalizację wydatków czy skoncentrowanie środków na obszarach, gdzie istnieje największa potrzeba.

Poprawa jakości usług:

W przypadku stwierdzenia niedoskonałości w jakości świadczonych usług, NIK może opracować rekomendacje mające na celu poprawę standardów. Zaproponować  wprowadzenie nowych procedur, szkolenie personelu medycznego czy dostosowanie do aktualnych norm i wytycznych medycznych.

Usprawnienie zarządzania:

NIK może zaproponować korekty w zakresie zarządzania placówkami medycznymi, administracją i alokacją zasobów. Rekomendacje dotyczące zarządzania mogą obejmować poprawę procesów rekrutacji, wprowadzenie nowych standardów zarządzania jakością oraz usprawnienia w komunikacji między różnymi jednostkami systemu opieki zdrowotnej.

Monitorowanie postępów i dostosowywanie działań:

NIK może zalecić wprowadzenie systemu monitorowania postępów w realizacji rekomendacji. Regularne sprawozdawczości i oceny postępów pozwolą na bieżące dostosowywanie strategii i środków naprawczych w razie potrzeby.

Wykorzystanie tych rekomendacji może wpłynąć na poprawę dostępności, efektywności i jakości opieki zdrowotnej w Polsce, przyczyniając się do zwiększenia satysfakcji pacjentów oraz optymalizacji systemu ochrony zdrowia na przyszłość.

Analiza wpływu wyników na przyszłe zarządzanie i finansowanie

Wprowadzenie zmian w zarządzaniu i finansowaniu systemu ochrony zdrowia w oparciu o wyniki kontroli NFZ przez NIK może przyczynić się do znaczącej poprawy efektywności i dostępności usług medycznych w Polsce. Poniżej przedstawiamy krótką analizę tego, jak te wyniki mogą wpłynąć na przyszłość zarządzania i finansowania systemu ochrony zdrowia.

1. Wprowadzenie zmian legislacyjnych: rekomendacje NIK mogą stanowić podstawę do opracowania nowych przepisów i regulacji dotyczących funkcjonowania NFZ oraz ogólnego systemu opieki zdrowotnej. Nowe ustawy mogą uwzględniać propozycje NIK dotyczące poprawy jakości usług, skutecznego zarządzania finansami oraz dostosowania struktury systemu do zmieniających się potrzeb społeczeństwa.
2. Restrukturyzacja działań NFZ: na podstawie wyników kontroli, możliwe jest, że NFZ będzie zobligowany do przeprowadzenia restrukturyzacji wewnętrznej. To może obejmować zmiany w organizacji, procesach decyzyjnych, a także w alokacji środków finansowych. Celem będzie zwiększenie efektywności działań NFZ i lepsze dostosowanie się do oczekiwań pacjentów.
3. Dostosowanie budżetu służby zdrowia: rekomendacje dotyczące optymalizacji wydatków, jakie przedstawi NIK, mogą wpłynąć na dostosowanie budżetu służby zdrowia do rzeczywistych potrzeb. Mogą również skierować środki finansowe na obszary priorytetowe, takie jak zapobieganie chorobom, rozwijanie opieki długoterminowej czy inwestycje w nowoczesne technologie medyczne.
4. Zwiększenie przejrzystości finansowej: Naczelna Izba Kontroli może zalecić zwiększenie przejrzystości finansowej NFZ, co pozwoli na skuteczniejsze monitorowanie i ocenę efektywności wydatków. Działania te mogą wpłynąć na zwiększenie zaufania społeczeństwa do systemu ochrony zdrowia, a także usprawnić procesy decyzyjne w zakresie alokacji środków.
5. Rozwój modelu płatności za usługi medyczne: na podstawie analizy NIK, system płatności za usługi medyczne może ulec zmianie. Możliwe jest wprowadzenie nowych modeli opartych na efektywności świadczeń, co skłoniłoby do konkurencyjności i lepszego wykorzystania zasobów finansowych.
6. Inwestycje w edukację i szkolenie personelu medycznego: w związku z rekomendacjami dotyczącymi standardów opieki pacjentów oraz rekrutacji personelu medycznego, NFZ może zdecydować się na zwiększenie inwestycji w edukację i szkolenie pracowników służby zdrowia. To z kolei może poprawić jakość usług i dostępność specjalistów w różnych dziedzinach.

Wszystkie te działania mają na celu dostosowanie systemu ochrony zdrowia w Polsce do współczesnych wyzwań, zwiększenie efektywności, poprawę jakości usług oraz lepsze dostosowanie się do potrzeb społeczeństwa. Implementacja rekomendacji NIK może stanowić kluczowy krok w kierunku budowy bardziej zrównoważonego i skutecznego systemu opieki zdrowotnej.