Nie ulega wątpliwości, że działalność placówek medycznych jest dość kosztowna. Nieustanne podnoszenie poziomu jakości oferowanych usług i zmiany ustawowe piętrzą wydatki. Jednak nie wszystko trzeba finansować z własnej kieszeni czy przychodów placówki – można postarać się o dotację. Jakie inwestycje mogą być wspierane w ramach dotacji? Z jakich programów można skorzystać, aby uzyskać dofinansowanie na zakup sprzętu i rozbudowę placówek medycznych? Jaki jest proces otrzymania dotacji i jak się do niego przygotować? Odpowiedzi na te wszystkie pytania podczas minionej edycji Akademii Managera Ochrony Zdrowia starała się udzielić Karolina Koseska-Mikołajuk, Ekspert ds. funduszy unijnych w Letinn Consulting.

Jakie rodzaje inwestycji mogą być wspierane w ramach dotacji?

W ramach dotacji możliwe jest wsparcie rozmaitych inwestycji. Dofinansowania są przyznawane w okresach siedmioletnich – to znaczy, że o środki w ramach dotacji można się ubiegać na okres 7 lat. Branża medyczna w Europie wspierana jest zasadniczo w ramach dwóch celów.

Pierwszy z nich to Europa bardziej inteligentna – ma on zostać osiągnięty poprzez innowacje, badania i rozwój (na co przeznaczane jest dużo środków, a na chętnych czekają wysoko punktowane projekty, które zwiększają szansę na otrzymanie kolejnych dotacji), a także poprzez cyfryzację, czyli wdrażanie innowacyjnych systemów informatycznych oraz przetwarzanie danych w sposób elektroniczny.

Drugim celem jest Europa o silniejszym wymiarze społecznym. W jego ramach w szczególności wspierane są takie obszary, jak dostępność i jakość usług zdrowotnych, deinstytucjonalizacja usług, rozwój kompetencji personelu medycznego oraz wspieranie zdrowego stylu życia (a zatem profilaktyka zdrowia, a także łączenie zdrowego stylu życia z życiem zawodowym).

Z jakich programów i źródeł można otrzymać dofinansowanie na zakup sprzętu i rozbudowę placówek medycznych?

Decydując się na udział w programach dotacyjnych można uzyskać pieniądze na pokrycie kosztów, w wysokości do 80-90%, a niekiedy nawet do 100%. Od lat dostępnych jest kilka stałych, europejskich funduszy, z których można otrzymać dofinansowanie na różne formy działalności placówek medycznych. Są to między innymi:

• FERS – Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (daw. POWER). , Obszarem tego funduszu jest zdrowie – m.in. pozwalają uzyskać dotację na takie działania, jak profilaktyka zdrowia, wspieranie zdrowia psychicznego (w przyszłym rozdaniu ma być bardzo duża pula środków na ten cel z uwagi na brak odpowiedniej ilości personelu), deinstyticjonalizacja usług medycznych (programy niekomercyjne).
• FENG – Fundusze Europejskie dla Nowej Gospodarki (daw. POIR). Obszarem tego funduszu są innowacje, m.in. badania (naukowe), wdrażanie innowacji, wykorzystywanie zaawansowanych technologii i tworzenie zaawansowanych technologii powiązane z ulgami podatkowymi na wkład własny do projektu.
• FEnIKS – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (daw. POiIŚ). W tym przypadku obszar działania to „zazielenianie”, a wśród możliwych celów dotacyjnych znajdziemy m.in. termomodernizację placówek medycznych.
• OZE FEPW – Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (daw. POPW). Fundusz ten dotyczy województwa warmińsko-mazurskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego, podlaskiego, lubelskiego, a także zaliczanej do Polski wschodniej części województwa mazowieckiego. Jego obszar to zwiększenie potencjału regionu, możliwe do osiągnięcia m.in, poprzez wdrażanie innowacji, czy też wzrost wykorzystania potencjału uzdrowisk.

Ponadto dostępne są także programy regionalne, zapewniające obszary wsparcia zgodne ze strategią rozwoju danego regionu.

Proces pozyskiwania dotacji

Aby móc skorzystać z dotacji, trzeba się odpowiednio przygotować do jej pozyskania. Placówki, które otrzymały dotacje, mają określony czas na wydanie pozyskanej kwoty – np. pieniądze na rok 2021 muszą zostać wydane do 2023 roku włącznie. Proces pozyskiwania i rozliczenia dotacji przebiega w odpowiedniej kolejności przedstawionej poniżej:

1. Ogłoszenie konkursu.
2. Złożenie aplikacji.
3. Ocena wniosku (proces ten trwa od 6 do 9-12 miesięcy, ponadto można złożyć protest, jeśli projekt został oceniony negatywnie).
4. Realizacja działań.
5. Rozliczenie.
6. Okres trwałości projektu.

Programy promocji zdrowia i profilaktyki chorób

Projekty promocji zdrowia i profilaktyki chorób są świetną okazją do promocji placówki na rynku usług medycznych. Oferta profilaktyki zachęca bowiem ludzi do korzystania z danej placówki, ponieważ dostęp do tych działań medycznych jest nieodpłatny. Wśród przykładowych tematów projektów związanych z profilaktyką wskazać można chociażby profilaktykę w zakresie chorób kręgosłupa i otyłości wśród dzieci, profilaktykę miażdżycy tętnic i chorób serca, cukrzycy, nowotworów płuc lub wątroby, profilaktykę uzależnień od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych u młodzieży i młodych dorosłych, profilaktykę próchnicy zębów dla młodzieży, czy też profilaktykę obrzęku limfatycznego po leczeniu raka piersi

W całej Polsce są takie same progi dofinansowania, tzn. wszędzie istnieje wymóg 30% wkładu własnego. Jednak wkład własny nie musi być finansowy. Wkładem własnym może być na przykład wynajęcie gabinetów do projektu. Pieniądze uzyskane z dotacji mogą posłużyć do sfinansowania dla pracowników wynagrodzenia, ich szkolenia, czy też zakupu sprzętu medycznego. Możliwe jest także finansowanie drobnych prac remontowych do 15% ich kosztów. Starając się o tego typu dotację na projekty profilaktyczne należy zwrócić uwagę na to, czy mamy doświadczenie w danym obszarze profilaktycznym oraz czy wartość projektu przekracza obrotu placówki za zeszły rok. Jeśli kryteria te nie są przez nas spełniane, wówczas możemy nawiązać partnerstwo z inną placówką medyczną i postarać się o dofinansowanie wraz z nią.

Projekty badawczo-rozwojowe

Możliwe jest również otrzymanie dotacji na tzw. projekty badawczo-rozwojowe. To projekty, które mają na celu wypracować nowe rozwiązania dla starych i nowych problemów, uzyskane w ramach badania. Projekty trwają zwykle około 24 miesięcy. W ich ramach możliwe jest m.in. zamortyzowanie sprzętu badawczego, czyli np. sprzętu medycznego.

W projektach takich można zabudżetować np wynagrodzenia dla pracowników. Jeśli nie mamy doświadczenia, można nawiązać partnerstwo z jednostką naukową, co często jest dodatkowo punktowane. Część teoretyczna projektu badawczo-rozwojowego wykonywana jest wówczas przed naukowców, a część praktyczna – w naszej placówce. Po zrealizowaniu pierwszego projektu badawczo-rozwojowego można starać się o dofinansowania na kolejne projekty tego typu.

Warto także zwrócić uwagę na dofinansowanie związane z wdrażaniem innowacji w sektorze MŚP. Pieniądze takie łatwiej jest otrzymać właśnie po zrealizowaniu projektu badawczo-rozwojowego. Bez tego również jest możliwe uzyskanie dofinansowania w tym zakresie, ale środków na taki cel jest znacznie mniej, a ich pozyskanie jest o wiele trudniejsze.

Jak przygotować się do otrzymania dotacji?

Czas między ogłoszeniem konkursu na dotacje, a terminem złożenia projektu często jest dosyć krótki. Warto więc przed ogłoszeniem konkursu odpowiednio się przygotować, aby jak najszybciej móc złożyć swoją kandydaturę. Do konkursu o dotacje należy przygotować:

• Wybór wykonawców (najlepiej, aby spełniali oni wymagania europejskie),
• Poszukiwanie partnerstw,
• Dokumentowanie doświadczenia,
• Dokumentowanie wydatków B+R,
• Plan wsparcia modułowego dla projektów B+R z uwzględnieniem ulg podatkowych.

Ponadto osobne dotacje proponowane będą dla tych placówek, które będą oferowały pomoc i usługi medyczne dla uchodźców wojennych z Ukrainy poprzez oferowanie:

• opieki psychiatrycznej i psychologicznej,
• wykorzystanie sprzętu medycznego,
• szkolenia dla pracowników.

Ponieważ dotacje w Unii Europejskiej przeznaczone są dla obywateli Unii Europejskiej, na projekty dotacji dla uchodźców trzeba będzie dłużej poczekać. Konieczne są bowiem odpowiednie regulacje prawne, w tym więcej przepisów uszczegóławiających prawodawstwo, aby obywatele Ukrainy mogli skorzystać z unijnych dotacji.