Skuteczne rozwijanie nowoczesnej placówki medycznej wymaga znajomości aktualnych przepisów. Jak wybierać optymalne rozwiązania prawne dla swojej działalności? Z czym wiąże się zarządzanie biznesem medycznym w świetle aktualnych zmian w przepisach? Wyjaśniamy w artykule.

Forma prawna placówki – czy jest optymalna?

Zakładając firmę, zwykle myślimy o potrzebach tu i teraz. Biznes, również medyczny, to jednak twór dynamiczny, który z czasem się zmienia. Transformacji ulegają też okoliczności jego działania – rynek, trendy w biznesie i przepisy prawa. Dlatego rozwiązania optymalne na początku, po jakimś czasie wymagają ponownego rozpatrzenia. Podczas analizy wziąć pod uwagę takie kwestie, jak:

• możliwości zarządzania biznesem medycznym, jakie daje dana forma prawna,
• obowiązki i formalności, z jakimi jest związana ta forma prawna,
• bezpieczeństwo związane z przekazywaniem obowiązków i udziałów,
• korzyści dla osób zaangażowanych w działalność,
• podatki – ich wysokość oraz forma rozliczania (księga przychodów i rozchodów czy pełna księgowość),
• kwestię sukcesji przedsiębiorstwa.

Rodzaje form prawnych dla biznesu medycznego

Podobnie, jak w innych branżach, do dyspozycji jest osiem zasadniczych możliwości, jednak tylko sześć z nich jest powszechnie stosowana. Niewielki biznes medyczny możemy prowadzić jako:

• jednoosobową działalność gospodarczą (przedsiębiorstwo prywatne osoby fizycznej), która zapewnia najniższy poziom formalności, jednak skupia całą odpowiedzialność na osobie przedsiębiorcy i uniemożliwia (lub znacznie utrudnia) współprowadzenie i dziedziczenie firmy,
• spółkę cywilną, która jest formą umowy między wspólnikami i dobrze sprawdza się w przypadku małych przedsiębiorstw – nie wymaga wielu formalności, jednak niesie za sobą duże ryzyko (odpowiedzialność osobista za zobowiązania).

W przypadku większych podmiotów stosuje się zwykle bardziej skomplikowane formy prawne. Mogą to być spółki osobowe, czyli:

• spółka jawna, będąca – mówiąc  w pewnym uproszczeniu – bardziej sformalizowaną wersją spółki cywilnej. Jest to jeden z najpopularniejszych wyborów wśród placówek medycznych. W jej ramach prowadzi się tzw. małą księgowość, a wspólnicy odpowiadają subsydiarnie całym majątkiem,
• spółka partnerska, która jest przeznaczona jedynie dla wolnych zawodów. W spółce partnerskiej każdy z partnerów odpowiada za własne zobowiązania, chyba że są one wspólne,
• spółka komandytowa, którą wybiera się zwykle, gdy majątek wspólników się od siebie różni. W takiej działalności komandytariusz odpowiada jedynie do wysokości sumy komandytowej, natomiast komplementariusz – całym swoim majątkiem. Częstym rozwiązaniem jest obsadzenie spółki z o.o. w roli komplementariusza, co zapewnia duże bezpieczeństwo.

Kolejna popularna forma prowadzenia biznesu medycznego – zwłaszcza wśród większych podmiotów, to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. W jej ramach występuje rozdział wspólników od zarządu. Odpowiedzialność wspólników jest tu stosunkowo niska, co przeważa za bezpieczeństwem takiego rozwiązania. Inną ważną zaletą tej formy prawnej jest stosunkowa łatwość w zmianach składu osobowego. Trzeba jednak pamiętać, że w spółce z o.o. należy prowadzić pełną księgowość, co powoduje więcej formalności. Wśród podmiotów medycznych czasem możemy spotkać również inną spółkę kapitałową, czyli spółkę komandytowo-akcyjną. Zarówno jednak ta forma, jak i spółka akcyjna, ze względu na specyfikę zarządzania biznesem medycznym, bardzo rzadko występują wśród podmiotów leczniczych.

Kupno/sprzedaż podmiotu medycznego

Początkowo działania w każdym biznesie skupiają się na rozbudowie wewnętrznej. Z czasem przychodzi jednak moment, gdy firma może rozwinąć się skokowo – np. przez zakup nowej placówki. Z pomocą nowego gabinetu czy przychodni możemy uzupełnić działalność naszej placówki, rozszerzyć jej zasięg lub ją zrestrukturyzować – na wzór nowego nabytku. Warto więc, by była to firma dojrzała, z wypracowanym modelem zarządzania. Przy okazji można przyjrzeć się sytuacji kupna i sprzedaży również z drugiej strony – strony sprzedającego. Z doświadczenia ekspertów Medidesk wynika, że niewielu właścicieli firm medycznych postrzega swój biznes w kategoriach sprzedaży. Tymczasem dobrze funkcjonującą placówkę medyczną można przekazać z dużym zyskiem – często nie wypadając nawet z jej struktur (np. zostając w niej jako lekarz, ale nie będąc już dłużej jej właścicielem).

Przekazanie firmy następcy

Drugą alternatywą, obok sprzedaży, jest przejęcie biznesu medycznego przez sukcesorów – np. dziecko właściciela. Do takiego przekazania warto przygotować się zawczasu – najlepiej wielowymiarowo i wieloetapowo. Dobrze uregulować je w testamencie oraz umowie spółki (trzeba też pamiętać, że jednoosobową działalność gospodarczą należy wcześniej przekształcić w spółkę). Poza załatwieniem kwestii formalnych ważne jest stopniowe wprowadzanie następcy w sposób i metody zarządzania biznesem medycznym, relacje z pracownikami i współpracownikami. Warto też pamiętać, że przekazywanie firmy osobom spoza kręgu najbliższych, może wiązać się z dodatkowymi formalnościami – w tym kwestiami podatkowymi.

Zarządzanie biznesem medycznym – zatrudnić managera czy nie?

W przypadku podmiotów medycznych istnieją trzy najczęściej spotykane modele zarządzania. Osobą, która czuwa nad prowadzeniem i rozwojem placówki, może być właściciel będący jednocześnie czynnym medykiem, właściciel, który nie wykonuje żadnego z zawodów medycznych lub osoba całkowicie z zewnątrz – zatrudniony manager placówki. Dwie ostatnie opcje umożliwiają rozgraniczenie obowiązków zarządzania z leczeniem. Dzięki temu specjalista może poświęcić więcej czasu na realizację usług medycznych. To często przekłada się na lepsze wyniki finansowe. Co więcej, osoba zarządzająca biznesem medycznym na pełen etat ma więcej czasu, by skupić się na sednie potrzeb firmy. Jeśli jest ona z zewnątrz, to często wnosi także świeże spojrzenie na temat funkcjonowania i planowania działań placówki.