Zmiany zapoczątkowane wprowadzeniem restrykcji związanych ze stanem epidemii w Polsce już teraz widoczne są w sposobie funkcjonowania placówek medycznych i nowych potrzebach pacjentów. Jak dostosować pracę w zakładach ochrony zdrowia, by bezpiecznie udzielać wsparcia, na które liczą osoby pod ich opieką?

Koronawirus w Polsce, a jego wpływ na przychodnie i pacjentów

W następstwie ogłoszonej przez WHO pandemii COVID-19 Główny Inspektor Sanitarny wydał szereg zaleceń dla placówek POZ i NZOZ. Większość z nich dotyczy restrykcji podczas przyjmowania pacjentów i alternatywnych sposobów ich obsługi. Ministerstwo Zdrowia na swojej stronie zamieściło szczegółowe wytyczne postępowania dla poszczególnych grup praktyków medycyny, a od 1 kwietnia w życie weszły nowe ograniczenia – tym razem dotyczące m.in. wykonywania zabiegów rehabilitacyjnych i masaży. Dynamicznie kształtująca się rzeczywistość praktycznie wszystkich placówek medycznych w ciągu miesiąca uległa drastycznym zmianom. Transformację tę odczuwają również pacjenci.

Wprowadzone na przestrzeni marca obostrzenia doprowadziły do zmian w funkcjonowaniu społeczeństwa. Ograniczenia w poruszaniu się i zalecenia utrzymywania dystansu wpłynęły na codzienne życie i metody załatwiania spraw. W szczególny sposób dotyczy to pacjentów placówek medycznych – i to nie tylko tych z podejrzeniem lub pozytywnym wynikiem na SARS-CoV-2. Każdego rodzaju potrzeba zdrowotna wiąże się teraz z dodatkowymi kwestiami, które trzeba wziąć pod uwagę. Im dłużej utrzyma się obecna, wyjątkowa sytuacja, tym bardziej pogłębią się zmiany w potrzebach pacjentów w trakcie pandemii.

Zdrowie w czasach światowej pandemii

Mimo że choroba COVID-19 to obecnie temat numer jeden, to nie można zapominać o istnieniu również innych dolegliwości i potrzeb medycznych. Mimo szczególnych okoliczności wielu pacjentów nie przestaje zmagać się ze swoimi problemami zdrowotnymi. Część z nich wymaga opieki bądź konsultacji, którą placówka medyczna powinna im zapewnić. Zaistniała sytuacja nie może pozbawić ich dostępu np. do pomocy w nagłych sytuacjach, porad medycznych, czy recept na leki.

Sytuacja spowodowana rozprzestrzenianiem się koronawirusa zdaje się również wpływać na podejście do profilaktyki zdrowotnej Polaków. W obawie przed chorobą częściej myjemy ręce, bardziej dbamy o higienę i sięgamy po materiały edukacyjne dotyczące sposobów zakażeń. Chcąc zadbać o bezpieczeństwo, interesujemy się tematami związanymi z medycyną, a część z nas odczuwa potrzebę zmiany trybu życia na zdrowszy. Wiele osób, odczuwając niepokój, chce również przekonać się, czy ich gorsze samopoczucie może wiązać się z zakażeniem, czy nie.

W wyniku nałożonych obostrzeń zmienił się również sposób życia wielu osób. Część z nich została zmuszona do stałego przebywania w ramach czterech ścian. Dla wielu dom stał się teraz centrum życia – zarówno rodzinnego, jak i zawodowego czy towarzyskiego, a internet i telefon – furtką do załatwiania większości kluczowych spraw. W wyniku tych zmian zmieniają się również przyzwyczajenia. Częściej rozmawiamy przez telefon, chętniej sięgamy po rozwiązania online i z większą ufnością podchodzimy do narzędzi mobilnych. Bardziej niż wcześniej potrzebujemy również być zapewniani o dostępności usług, z których do tej pory korzystaliśmy na co dzień.

Placówki medyczne, a koronawirus – jak przystosować się do nowych warunków?

Stan epidemii to prawdziwe wyzwanie dla wszystkich placówek medycznych – zarówno publicznych, jak i prywatnych szpitali i zakładów opieki zdrowotnej, w tym też przychodni rodzinnych, specjalistycznych, a nawet klinik medycyny estetycznej. Ich pracownicy muszą teraz dotrzeć do swoich pacjentów w inny sposób. Ponadto stają oni przed wyzwaniem obsługi osób o różnych schorzeniach, ale potencjalnie mogących być również nosicielami koronawirusa. Kluczowe w tym przypadku jest zatem bezpieczeństwo – zarówno personelu medycznego, jak i osób wymagających opieki. Z zaleceń wydanych przez GIS wynika, że obecnie podstawową formą świadczeń medycznych powinna być teleporada, czyli bezkontaktowa konsultacja realizowana telefonicznie lub online.

Wywiad lekarski na odległość, z użyciem urządzeń teleinformatycznych, to bezpieczna metoda kontaktu zarówno dla pacjenta, jak i pracowników placówki medycznej. Dzięki łatwej dostępności umożliwia odpowiedź na wiele potrzeb pacjentów przy jednoczesnym ograniczeniu fizycznego kontaktu. Część przychodni jeszcze przed pojawieniem się zagrożenia epidemicznego oferowało tego typu usługi w celu zapewnienia większej wygody pacjentom, a także zmniejszenia częstotliwości wizyt konsultacyjnych w placówkach. Teraz większość poradni zapewnia taką formę kontaktu w ramach podstawowej wizyty lekarskiej – w celu zaspokojenia bieżących potrzeb lub rozeznania, czy dana osoba wymaga udzielenia bezpośredniego świadczenia.

Telemedycyna jako odpowiedź na współczesne potrzeby pacjentów

W obecnej rzeczywistości wywołanej pandemią wiele osób ma szczególnie silną potrzebę bezpieczeństwa. Świadomość możliwości szybkiego skonsultowania się z lekarzem przez telefon, chat online, czy wideorozmowę bez konieczności narażania się na konsekwencje wyjścia z domu zapewnia spokój ducha i poprawia komfort psychiczny pacjentów. Oprócz uzyskania porad w nagłych przypadkach, za pośrednictwem narzędzi telemedycznych mogą oni załatwiać również szereg innych ważnych spraw, takich jak odnowienie recepty, uzyskanie skierowania na badania, czy odbycie wizyty kontrolnej. Wiele osób z pewnością będzie również chciało rozwiać swoje wątpliwości dotyczące COVID-19.

Aby jednak skutecznie odpowiadać na potrzeby pacjentów, usługi te powinny być maksymalnie dostępne dla wszystkich zainteresowanych. Niezwykle ważne jest zapewnienie świadomości, że nikt, w razie potrzeby nie pozostanie bez opieki. Należy również stanowczo zapobiegać dezorientacji, która może negatywnie wpłynąć na poziom zaufania do placówki. Istotna jest zatem dbałość m.in. o dostępność linii telefonicznej, czy odpowiednią informację o wdrożeniu nowych mechanizmów kontaktu. Pacjenci, obecnie bardziej niż kiedykolwiek potrzebują jasnych i sprawnie udzielanych informacji ze strony podmiotów medycznych i zapewnienia o stabilności ich działań.

Jakie korzyści oferują nowoczesne narzędzia w dobie kryzysu medycznego i gospodarczego?

Dzięki zastosowaniu rozwiązań z zakresu telemedycyny placówka medyczna może w znacznym stopniu kontynuować swoją działalność, przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka rozprzestrzeniania się w jej ramach koronawirusa. Dobrze zorganizowane zdalne konsultacje medyczne mogą z powodzeniem zastąpić wiele wizyt w placówce. Sprawny system telemedyczny pomoże odciążyć pracę m.in. w zakresie fizycznego:

• wystawiania e-recept dla pacjentów chorych przewlekle i przedłużania ważności recept,
• wystawiania e-skierowań na badania oraz e-zwolnień lekarskich,
• rozwiewania wątpliwości pacjentów w zakresie dawkowania leków,
• kontrolowania stanu zdrowia pacjentów po zabiegach medycznych lub w trakcie kuracji,
• dokonywania wstępnej oceny, czy pacjent wymaga zabiegu.

Warto jednak zauważyć, że organizowanie tego typu usług na własną rękę może okazać się skomplikowane logistycznie i trudne technicznie. Aby obsłużyć znaczną liczbę pacjentów w sposób zdalny, zachowując przy tym wysoką jakość świadczeń, trzeba dysponować odpowiednią strukturą IT. W tej kwestii rozwiązaniem może być skorzystanie z usług IT dla branży medycznej sprawdzonych już przez wiele nowoczesnych przychodni i gabinetów. Profesjonalnie wdrożone świadczenia na odległość mogą w znacznym stopniu poprawić sposób funkcjonowania placówek medycznych, zwiększyć poziom zaufania do nich wśród pacjentów, a ponadto ograniczyć ryzyko zakażeń wśród pracowników.